Badania tranzytu (ANPR)
Metoda identyfikacji tablic rejestracyjnych
Identyfikacja treści tablic rejestracyjnych, czyli ANPR (Automatic Number Plate Recognition), ALPR (Automatic Licence Plate Recognition) lub ARTR (Automatyczne Rozpoznawanie Tablic Rejestracyjnych), to technologia stosowana w opisanych poniżej badaniach ruchu drogowego.
Badanie tranzytu, badanie kordonowe, badanie więźby ruchu, badanie więźby przepływu, badanie źródło-cel
Wszystkie powyższe pojęcia odnoszą się w istocie do tego samego rodzaju badań. Chodzi w nim o wyznaczenie wielkości przepływu pojazdów pomiędzy wyróżnionymi punktami sieci drogowej z podziałem na kategorie pojazdów. Prowadzi się je zazwyczaj całodobowo, choć czasami – z uwagi na koszty – ogranicza się do wybranego okresu lub wybranych okresów dnia ekstrapolując wyniki tych pomiarów na całą dobę na podstawie uzupełniających prostych pomiarów natężenia ruchu.
Najczęściej badanie to obejmuje określony obszar, np. miasto, na granicach którego lokalizowane są punkty pomiarowe (tzw. punkty kordonowe). Rozmieszczone są one na wszystkich lub ważniejszych wlotach do analizowanego obszaru. Identyfikowane są wszystkie pojazdy wjeżdżające i wyjeżdżające (rodzaj pojazdu, numer rejestracyjny i dokładny czas przejazdu przez punkt pomiarowy), dzięki czemu można wyznaczyć dla każdej pary punktów wielkość ruchu tranzytowego, a dla każdego punktu wielkość ruchu docelowego i źródłowego.
Często uzupełnia się to badanie o dodatkowe punkty, zwane ekranowymi lub wewnętrznymi, co pozwala na uzyskanie informacji o trasie ruchu tranzytowego wewnątrz obszaru oraz o tym, do którego podobszaru trafia ruch docelowy, z którego zaś podobszaru pochodzi ruch źródłowy.
Podstawową formą wyniku badania jest tzw. macierz więźby lub macierz przepływu, którą można stworzyć dla całości ruchu oraz dla poszczególnych kategorii pojazdów. Przykładową formę graficzną więźby stanowi zamieszczony schemat (w tym przypadku bez podziału na kierunki ruchu).
Wyniki pomiaru pozwalają na uzyskanie dodatkowych informacji, np. o czasie podróży i jego zmienności w ciągu doby.
Zaletami tego typu badań w stosunku do tradycyjnych badań metodą ankiet są:
- obiektywność (niezależność od deklaracji kierujących pojazdami);
- dokładność, wynikająca z tego, że zbierana jest tu pełna próba (np. setki tysięcy pojazdów zamiast kilkuset ankiet);
- brak ingerencji w ruch (nie zatrzymuje się pojazdów).
Badanie czasu podróży (strat czasu, prędkości podróży)
Badanie obejmuje określony obszar lub odcinek drogi (odcinki dróg). Polega ono na wyznaczeniu czasu podróży pomiędzy wyróżnionymi punktami, w których dla każdego pojazdu identyfikowane są te same cechy, co w badaniu kordonowym. Na tej podstawie wyznacza się czas oraz ewentualnie wynikające z niego straty czasu i/lub prędkość podróży.
Tego typu badania są bardzo przydatne w analizach efektów wprowadzanych zmian w organizacji ruchu lub sieci drogowej, np. w wyniku wprowadzenia systemów zarządzania ruchem. Przeprowadza się w takim przypadku identyczne badanie przed i po wprowadzeniu danej zmiany. Zaletami tego typu badań w stosunku do tradycyjnego pomiaru z wykorzystaniem pojazdu testowego są:
- obiektywność (niezależność od taktyki jazdy kierującego pojazdem);
- dokładność, wynikająca z tego, że zbierana jest tu pełna próba (np. setki pojazdów zamiast kilku przejazdów pojazdem testowym);
- ciągłość, pozwalająca na badanie wpływu krótkotrwałych wahań ruchu na jego warunki.
Badanie czasu parkowania
Najczęściej badanie obejmuje określony obszar, parking, garaż lub zespół parkingów. Badanie polega na wyznaczeniu czasu pomiędzy wjazdem i wyjazdem poszczególnych pojazdów. Na wszystkich wjazdach i wyjazdach dla każdego pojazdu identyfikowane są te same cechy, co w badaniu kordonowym.
Badanie pochodzenia pojazdów
Badanie umożliwia – na podstawie identyfikacji treści tablic rejestracyjnych – określenie pochodzenia pojazdów (kraj, województwo, powiat, dzielnica miasta). Badanie to przydatne może być np. do określnia struktury pochodzenia klientów danego obiektu lub do zgodności charakteru ruchu z kategorią drogi.